تحلیلی از اقدامات نهادی- اقتصادی دولت طی چهار دهه ۱۳۲۰ تا ۱۳۵۰ ﻫ.ش

Authors

ابراهیم التجائی

استادیار اقتصاد پژوهشکده اقتصاد و مدیریت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

abstract

در میان طیف گسترده دیدگاه های موجود در خصوص نقش دولت در اقتصاد، یک دیدگاه میانه مهم ترین اولویت دولت در اقتصاد را ایجاد زیربناهای نهادی معرفی می کند. این نقش مهم دولت در کشورهای در حال توسعه و به ویژه کشورهای وابسته به درآمدهای نفتی، بسیار حیاتی تر از کشورهای توسعه یافته است. در ایران آغاز سده چهاردهم ﻫ.ش بسیاری از موانع رشد به وضوح قابل مشاهده است. مهم ترین آن ها ضعف چارچوب های نهادی مناسب برای کارکرد بازارها و بخش خصوصی در محدوده آن ها است. در این مقاله نقش دولت در ایجاد این زیربناهای نهادی در حدود چهار دهه از نیمه نخست سده یاد شده مورد بررسی قرار می گیرد. بررسی ها نشان می دهد که پس از تلاش های نسبتاً نافرجام، منقطع و پراکنده برخی سیاستمداران در سده سیزدهم ﻫ.ش، در دو دهه نخست سده چهاردهم، اراده معطوف به قدرت از سوی حکومت به منظور نوسازی شکل گرفت و ایجاد نهادهای جدید از سطح پایتخت به سطح ملی بسط و گسترش یافت. در سه دهه بعدی، توجه دولت به اقدامات نهادی اقتصادی جدید معطوف شد. از میان این اقدامات، شش اقدام تأسیس سازمان برنامه، ملی شدن صنعت نفت، اصلاحات ارضی، تأسیس صندوق تجدید ارزیابی ذخایر ارزی و با نک های تخصصی، تأسیس بانک مرکزی و سازمان بورس اوراق بهادار تهران و اجرای پنج برنامه عمرانی و اقتصادی اهمیت به سزایی دارند و هر یک آثار قابل ملاحظه ای بر اقتصاد ایران به جا گذاشتند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تحلیلی از اقدامات نهادی- اقتصادی دولت طی چهار دهه 1320 تا 1350 ﻫ.ش

در میان طیف گسترده دیدگاه‌های موجود در خصوص نقش دولت در اقتصاد، یک دیدگاه میانه مهم‌ترین اولویت دولت در اقتصاد را ایجاد زیربناهای نهادی معرفی می‌کند. این نقش مهم دولت در کشورهای در حال توسعه و به‌ویژه کشورهای وابسته به درآمدهای نفتی، بسیار حیاتی‌تر از کشورهای توسعه یافته است. در ایران آغاز سده چهاردهم ﻫ.ش بسیاری از موانع رشد به‌وضوح قابل مشاهده است. مهم‌ترین آن‌ها ضعف چارچوب‌های نهادی مناسب برا...

full text

از ائتلاف اقتصادی تا انشعاب سیاسی: تحلیلی از رابطه سیاست و اقتصاد در دهه دوم انقلاب

تا اواخر دهه 1970 رابطه بین سیاست و اقتصاد به صورت انتزاعی و ذهنی از سوی برخی متفکران مارکسیست ساختارگرا مطرح شده بود، اما از دهه 1980 به این سو با شکل‌گیری مطالعات میان رشته‌ای رابطه بین سیاست و اقتصاد از حالت انتزاعی خارج شد و بصورت عینی و عملی مورد تحلیل قرار گرفت. یکی از استدلالات اصلی در این حوزه، تأثیرگذاری عوامل اقتصادی بر مناسبات سیاسی است. این مقاله با تأسی از این ادبیات تلاش می‌کند او...

full text

وبا و اقدامات دولت پهلوی اول برای مقابله با شیوع آن (۱۳۰۴ تا ۱۳۲۰)

این مقاله بر آن است تا به توصیف وضع بیماری وبا در دوره پهلوی و شیوه های مقابله دولت با آن بپردازد. اگرچه وبا بیماری بومی ایران نبود اما از کشورهای همسایه به ایران وارد می شد و به سبب نابسامانی وضع قرنطینه ها و عدم رعایت بهداشت به شدت گسترش می یافت. در دوره سلطنت رضاشاه سه بار ایران با شیوع این بیماری مواجه شد و دولت برای مبارزه با بیماری مزبور به تجهیز انستیتوپاستور یاری رساند و با ایجاد قرنطین...

full text

نگاهی به گسترش تکنولوژی انفورماتیک در ایران از ابتدا تا سالهای پایانی دهه ۱۳۵۰

افزایش تصاعدی و روزافزون حجم اطلاعات همراه با پیچیده تر شدن شدن شیوه های نگهداری و دسترسی به آنها، مسئله ای است که سالهاست نظر مدیران را به خود معطوف داشته است. در این مقاله سعی شده است چگونگی گسترش تکنولوژی انفورماتیک در ایران تا سالهای پایانی دهه 1350 مورد بررسی قرار گیرد.

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
دولت پژوهی

جلد ۲، شماره ۵، صفحات ۶۳-۹۹

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023